Uluslararası ticarette malların taşınması sırasında tarafların hak ve sorumluluklarını netleştiren en önemli sistemlerden biri Incoterms (International Commercial Terms) kurallarıdır. ICC (Uluslararası Ticaret Odası) tarafından yayımlanan bu kurallar; satıcı ve alıcı arasındaki teslim, taşıma ve sigorta sorumluluklarını düzenler.

Incoterms Nedir?

Incoterms, ilk olarak 1936 yılında ICC tarafından yayımlanmış ve ticarette satıcı ile alıcının;

• Malların teslim yeri

• Nakliye organizasyonu

• Sigorta sorumluluğu

• Gümrük işlemleri

gibi konulardaki görev ve sorumluluklarını netleştirmiştir.

Günümüzde geçerli olan versiyon Incoterms 2020 olup toplam 11 farklı terim içerir. Bu terimler, teslim yerlerine ve taşıma şekillerine göre iki grupta toplanır.

Tüm Taşıma Şekilleri İçin Geçerli Incoterms

EXW (Ex Works – İşyerinde Teslim): Satıcının sorumluluğu minimumdur; tüm taşıma ve sigorta giderleri alıcıya aittir.

FCA (Free Carrier – Taşıyıcıya Teslim): Satıcı malları belirlenen taşıyıcıya teslim eder; sigorta yükümlülüğü alıcıya geçer.

CPT (Carriage Paid To – Taşıma Ücreti Ödenmiş Teslim): Satıcı taşıma ücretini öder; risk, alıcıya teslimle geçer.

CIP (Carriage and Insurance Paid To – Taşıma ve Sigorta Dahil Teslim): Satıcı taşıma ve sigorta bedelini öder; alıcı riski taşıyıcıya teslimde üstlenir.

DAP (Delivered At Place – Belirlenen Yerde Teslim): Satıcı malları varış noktasına kadar taşır; gümrük ve sigorta işlemleri alıcıya aittir.

DPU (Delivered at Place Unloaded – Boşaltılmış Olarak Teslim): Satıcı malları boşaltılmış olarak belirlenen noktaya teslim eder.

DDP (Delivered Duty Paid – Gümrük Vergileri Ödenmiş Teslim): Satıcı tüm maliyetleri üstlenir; alıcı yalnızca malları teslim alır.

Sadece Deniz ve İç Su Yolu Taşımacılığı İçin Geçerli Terimler

FAS (Free Alongside Ship – Geminin Yanında Teslim)

FOB (Free On Board – Gemide Teslim)

CFR (Cost and Freight – Masraf ve Navlun Dahil Teslim)

CIF (Cost, Insurance and Freight – Masraf, Sigorta ve Navlun Dahil Teslim)

CIF terimi, nakliyat sigortasının satıcı tarafından yapılmasını zorunlu kılar.

Incoterms ve Nakliyat Sigortası

Bazı Incoterms terimlerinde sigorta yaptırmak satıcıya, bazılarında ise alıcıya aittir. Bu durum, risk yönetimini ve lojistik planlamasını doğrudan etkiler.

Sigorta sorumluluğu satıcıda olan terimler: CIP, CIF

Diğer terimlerde: Sigorta genellikle isteğe bağlıdır (tarafların anlaşmasına bağlıdır).

Doğru Incoterm Seçimi Neden Önemlidir?

Doğru Incoterm seçimi ve uygun nakliyat sigortası, uluslararası ticarette riskleri minimize eder. Örneğin:

• EXW ile alım yapıyorsanız, sigorta tamamen sizin sorumluluğunuzdadır.

• CIF ile alım yapıyorsanız, satıcı sigorta yaptırmak zorundadır; ancak poliçe kapsamını kontrol etmek önemlidir.

Nakliyat Sigortası ve Sorumluluk

Yurtdışı mal alışverişlerinde bir hasar veya kayıp yaşandığında, sorumluluk genellikle Incoterms kuralları ve sigorta poliçesi ile belirlenir. Sürprizlerle karşılaşmamak için;

• Doğru teslim şekli seçilmeli

• Sigorta sorumluluğu netleştirilmeli

• Yükü tam koruyan nakliyat sigortası yaptırılmalıdır